Detentie

Jaarlijks worden 6.000 tot 8.000 mensen vastgehouden in een gesloten centrum, elk met een eigen verhaal. De 6 gesloten centra in België lijken in veel opzichten op gevangenissen. Er is echter één groot verschil: de overheid sluit deze mensen enkel om migratieredenen op; omdat ze "geen wettig verblijf" hebben, of omdat ze asiel aanvragen. Ze zitten wekenlang, vaak zelfs maandenlang, opgesloten in angst voor een gedwongen repatriëring. Deze opsluiting laat sporen na.

Om de gedwongen uitwijzing uit te voeren, kan de Dienst Vreemdelingenzaken uitgeprocedeerde asielzoekers vasthouden. Zonder dat ze van een misdrijf worden beschuldigd. Dat gebeurt in gesloten centra met een streng groepsregime. Asielzoekers die aan de grens toekomen – meestal in de luchthaven van Zaventem – en die geen toegang krijgen tot het grondgebied worden ook vastgehouden. Voor hen is het erg moeilijk om de asielprocedure vlot te doorlopen.

Vasthouding van gezinnen met kinderen

Gezinnen met minderjarige kinderen worden niet meer opgesloten in gesloten centra, althans dit werd beloofd door de huidige regering zonder dat er tot nu toe een wet aangenomen werd die dat verhindert. Zij worden vastgehouden in open terugkeerwoningen. Daar zijn de leefomstandigheden en de begeleiding bij terugkeer veel beter  dan in de gesloten centra. We vragen dat de overheid ook voor andere kwetsbare groepen zulke alternatieven voor vasthouding toepast.

Alternatieven voor vasthouding zijn nodig

Vreemdelingen opsluiten heeft een zware menselijke kost. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens veroordeelt ons land telkens weer voor dit beleid. De overheid kan ook minder ingrijpende maatregelen nemen om te voorkomen dat iemand verdwijnt in de illegaliteit, bv. een meldplicht of intensieve begeleiding. Zeker voor kwetsbare mensen. Indien opsluiting toch nodig blijkt, moet dat zo kort mogelijk en moeten de beroepsmogelijkheden effectief zijn.

Hoe pakken we dit probleem aan?

Wat is onze visie? 

Vluchtelingenwerk Vlaanderen is er van overtuigd dat binnen een degelijk beleid naar mensen op de vlucht en mensen zonder wettig verblijf toe ingezet wordt op begeleiding en ondersteuning. Detentie betekent steeds een inbreuk op het recht op vrijheid en maakt mensen uiterst kwetsbaar, bovendien leidt het niet tot duurzame oplossingen en is detentie ontzettend inefficiënt. Een migratiebeleid zonder detentie is mogelijk. 
Binnen het huidige wettelijke kader strijdt Vluchtelingenwerk ervoor dat de wettelijke verplichting om detentie slechts als uiterste maatregel in te zetten, eindelijk gerespecteerd wordt. 

Wat ondernemen we hierrond?

Al meer dan 25 jaar verzamelt een informeel platform van Belgische NGO's geaccrediteerde bezoekers in gesloten centra. In januari 2021 versterkten Caritas International, CIRÉ, Jesuit Refugee Service Belgium en Vluchtelingenwerk Vlaanderen deze samenwerking door de oprichting van een nationale coalitie: "Move” .  

Move wil het recht op vrijheid herwaarderen. 

Move wil een einde maken aan de detentie van migranten om administratieve redenen door politiek en juridisch werk en door bewustmaking. 
Ondertussen gaan "Move"-bezoekers elke week op bezoek in gesloten centra en "terugkeerwoningen". Met de hulp van juristen trachten ze ervoor te zorgen dat gedetineerden daadwerkelijk toegang hebben tot hun rechten en tot correcte informatie.  

Hun bevindingen worden meegenomen in het beleids- en bewustmakingswerk van Move. 

Hoe kan je ons helpen

Ken je iemand die werd gearresteerd en opgesloten in één van de zes gesloten centra of een terugkeerwoning? Dan kan je dit melden op @email of op het centraal nummer van Vluchtelingenwerk 02 225 44 00. Wij lichten de betrokken ngo-bezoekers in zodat zij de personen in kwestie bij hun eerstvolgende bezoek kunnen ontmoeten. Hiervoor hebben we volgende gegevens nodig:

• Naam van de persoon
• Naam van het gesloten centrum of de terugkeerwoning
• Badgenummer van de persoon (iedere persoon krijgt een eigen nummer bij intake in een gesloten centrum)
• Aanvullende info over de situatie van de persoon kan nuttig zijn.

Voor meer info kan je terecht bij 02 225 44 00.