Toekomstoriëntatie

Asielzoekers die geen internationale bescherming krijgen of mensen in onwettig verblijf verliezen zich vaak in een onduidelijke toekomst. Ze krijgen niet langer begeleiding en komen op straat terecht. Opties zoals beschikbare opvangplaatsen van Fedasil voor vrijwilliger terugkeerders zijn te hoogdrempelig, omdat ze voorwaardelijk zijn en gekoppeld aan een getekende terugkeerovereenkomst.

Bovendien moet toekomstbegeleiding meer zijn dan werken naar een vrijwillige terugkeer. In een overlevingslogica en -ritme is het onmogelijk toekomstkeuzes te maken. De straat brengt een dagelijkse stress met zich mee waar de overlevingseconomie domineert. Op straat is er geen ruimte om na te denken over de toekomst en dus evenzeer niet voor toekomstbegeleiding georganiseerd en omkaderd door professionele welzijnskrachten. 

Wat is onze visie

Het huidige beleid is te sterk toegespitst op controle, strafbaarstelling en terugkeer. Deze opvatting leidt tot schendingen van de fundamentele rechten, kost veel én is bovendien ondoeltreffend. Wij stellen een volledig ander beleid voor dat berust op opvang, persoonlijke emancipatie en het zoeken naar een duurzame oplossing voor iedereen. Dit houdt in dat:

• De nodige tijd en ruimte wordt gegeven aan migranten om na te denken over hun migratieverhaal en zich te richten op hun toekomst.
• Mensen de juiste begeleiding krijgen, op een holistische, inclusieve en individuele wijze, zodat zij beschikken over alle nodige informatie om geïnformeerde beslissingen te nemen. Dit betekent dat deze mensen een actieve rol dient te worden toebedeeld (empowerment) bij de zoektocht naar de meest aangewezen duurzame oplossing. 
• Migranten begeleid worden gedurende de hele procedure. Indien terugkeer de meeste duurzame oplossing is dient de begeleiding en voorbereiding hierbij gebaseerd te zijn op empowerment en mensenrechten. Als de duurzame oplossing daarentegen verankering in België is, moeten mensen een stabiele verblijfsvergunning krijgen die hen in staat stelt hun burgerschap ten volle uit te oefenen en van al hun rechten te genieten

Vluchtelingenwerk stelt bovendien vast dat er vandaag te snel en op basis van te beperkte motivatie bevelen om het grondgebied te verlaten worden afgegeven. Vluchtelingenwerk roept op tot transparante toegang tot verblijfsrecht voor mensen met een duidelijke beschermingsnood of voor wie terugkeer omwille van redenen buiten hun wil om niet mogelijk is. Vanuit deze visie pleiten we voor een grondige hertekening van de bestaande migratieprocedures voor mensen op de vlucht, tot één alomvattende beschermingsprocedure, waarin de beschermingsnood en het complexe migratieverhaal op een omvattende manier onderzocht wordt. Een bevel wordt hierbij pas afgeleverd nadat alle verblijfsopties onderzocht zijn en houdt rekening met de omstandigheden van terugkeer. 

Hoe verwezenlijken we dit. 

Vluchtelingenwerk Vlaanderen staat aan de wieg van een brede alliantie van middenveldsorganisatie en vakbonden, die samen een ander, meer menselijk beleid,  naar voor schuiven ten aanzien van mensen in onwettig of precair verblijf. 

Onze aanbevelingen vind je terug in het rapport 'Voorbij Terugkeer'.

Naar aanleiding van het herschrijven van het migratiewetboek, heeft Vluchtelingenwerk Vlaanderen deze paradigmashift bovendien vertaald in een voorstel tot een eengemaakte verblijfsprocedure. 
Dit voorstel vind je hier terug.